Filmcursus: Film in de tijd van Chaplin (1927-1957)
1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (No Ratings Yet)
Laden...
Genre:
Klassieker
Box Office:
€ 110,- gehele cursus/ € 14,- per losse voorstelling

Op vrijdagavond 8 april start een tiendelige cursus: ‘Film in de tijd van Chaplin (1921 – 1957)’.

‘Film in de tijd van Chaplin (1921 – 1957) – alle gerestaureerde speelfilms van Charlie Chaplin met inleidingen’. Charlie Chaplin staat bij veel mensen bekend als vertegenwoordiger van slapstick. Maar Chaplin was veel meer. Hij was een van de eerste regisseurs van de lange speelfilm en verwierf wereldfaam met drama’s en comedy’s als The Gold Rush, City Lights, The Great Dictator en Limelight die film als serieuze kunstvorm en entertainment op de kaart hebben gezet. Zijn bijdrage aan de bouwstenen van de filmgeschiedenis en kwaliteiten als acteur en regisseur komen in deze gerestaureerde films onmiskenbaar naar voren. De cursus biedt het moment om dit belangrijke onderdeel van de filmgeschiedenis en alle speelfilms van deze pionier en filmicoon in perfect gerestaureerde staat mee te maken op het grote doek, uitgelegd en in de tijdgeest en filmgeschiedenis geplaatst door gerenommeerde filmjournalisten.

Gastsprekers zijn: Rudi de Boer, (Chaplin-kenner), Dana Linssen (NRC), David Hofland (filmjournalist) en Hugo Emmerzael (De Filmkrant).

Het programma is als volgt:

8 april – The Kid (1921), stil, 53 min., Chaplin en filmgeschiedenis tot 1921. Lange inleiding: Rudi de Boer (filmdocent, -wetenschapper)
15 april – A Woman of Paris (1923), stil, 81 min., met filmgeschiedenis 1921 – 1923. Inleiding: Rudi de Boer.
22 april – The Gold Rush (1925), stil, 72 min, met filmgeschiedenis 1923 – 1925. Inleiding: Hugo Emmerzael (De Filmkrant).
29 april – The Circus (1928), stil, 72 min., met filmgeschiedenis 1925 – 1928. Inleiding: David Hofland (filmdocent, -maker)
6 mei – City Lights (1931), stil, 87 min., met filmgeschiedenis 1928 – 1931.  Inleiding: Hugo Emmerzael.
13 mei – Modern Times (1936), stil, 87 min., met filmgeschiedenis 1931 – 1936. Inleiding: David Hofland.
20 mei – The Great Dictator (1940), 125 min., met filmgeschiedenis 1936 – 1940. Inleiding: Rudi de Boer.
27 mei – Monsieur Verdoux (1947), 124 min., met filmgeschiedenis 1940 – 1947. Inleiding: Rudi De Boer.
3 juni – Limelight (1952), 137 min., met filmgeschiedenis 1947 – 1952. Inleiding: Dana Linssen (NRC Handelsblad).
10 juni – A King in New York (1957), 105 min., met filmgeschiedenis 1952 – 1957 en verder. Inleiding: Dana Linssen.

De cursus bestaat uit 10 x film + inleiding en kost € 110,-
Kaartjes voor losse voorstellingen  kosten € 14,-

 

Filmbeschrijvingen en trailers (dubbelklik de titels)

met dank aan Eye Filmmuseum, Amsterdam

8 april:  The Kid
komedie, drama, jeugd, stille film (VS 1921) 53 min. Kijkwijzer: 6
In The Kid, die door velen als belangrijkste film uit het stomme tijdperk wordt gezien, krijgt het geliefde en iconische personage de zwerver (Chaplins alter ego The Little Tramp) een nieuwe sidekick: de Kid (Jackie Coogan). The Kid was Chaplin’s eerste lange speelfilm en hij combineerde daarin komedie met drama. De film was in 1921 wereldwijd een enorm kassucces. De tijdloze film is nog altijd zeer geliefd bij jong en oud.

 

15 april: A Woman of Paris
drama, romantiek, stille film (VS 1923) 81 min. Kijkwijzer: 9
Een Chaplin-film zónder slapstick? A Woman of Paris, Chaplins tweede lange speelffilm, bewijst dat het kan. Over een eenvoudig meisje uit de provincie dat moet kiezen tussen echte liefde of een leven in luxe.
A Woman of Paris is Chaplins tweede lange speelfilm na The Kid (1921). Al stil (melo)drama is de film een buitenbeentje in Chaplins oeuvre. Het is de enige film waarin hij niet zelf optreedt en die geen comedy is. Een bewuste keuze: Chaplin wilde een van zijn favoriete actrices. Edna Purviance, een keer laten schitteren in een serieus drama.
Purviance is Marie, een jonge vrouw uit de Franse provincie die met haar grote liefde Jean de sprong naar Parijs zal wagen. Jean komt echter niet opdagen, Marie vertrekt alleen naar Parijs, waar ze de maintenée wordt van de rijke jetsetplayboy Pierre (Adolphe Menjou). Een jaar later loopt ze Jean weer tegen het lijf.
Chaplins naturalistisch gefilmd portret van een door botsende gevoelens en behoeftes verscheurde vrouw zou grote meesters als Ernst Lubitsch en Michael Powell hebben geïnspireerd.

22 april: The Gold Rush
komedie, misdaad, drama, stille film (VS 1942), 72 min. Kijkwijzer: 6
Avonturiers zoeken koortsachtig naar goud in Alaska. Ook de kleine zwerver Charlie is van de partij. Na dagenlang honger te hebben geleden – hij eet zelfs zijn eigen schoenen op – maakt een enorme goudvondst hem in één klap rijk.
The Gold Rush (1925) is met Modern Times (1936) een van dé Chaplin-klassiekers. Beroemd zijn de scènes waarin Charlie de gedaante van een kip aanneemt en een blokhut op het randje van de afgrond wankelt.
De Little Tramp zoekt zijn geluk in de goudmijnen van Klondike. Als een zware sneeuwstorm dreigt, zoekt hij onderdak en schuilt met de crimineel Black Larson en de goedgezinde Big Jim McKay in een verlaten hut. De mannen krijgen honger en zijn gedwongen te eten wat er te eten valt. Terwijl Chaplin aan zijn schoen kauwt, overweegt iemand anders een moord te plegen om zijn honger te stillen.
In deze wondere wereld waar schoenveters op spaghetti lijken en broodjes balletschoenen worden, verandert alchemist Chaplin goud in poëzie.
The Gold Rush werd allereerst uitgebracht in 1925, waarna Chaplin zelf een nieuwe geluidsversie maakte. Na de heruitbreng in 1942 werd die versie genomineerd voor twee Oscars.

29 april: The Circus
komedie, romantiek, stille film (VS 1928), 72 min. Kijkwijzer: 6
Een van de grote klassiekers uit het tijdperk van de stille film. Chaplin speelt een sullige zwerver die verliefd wordt op de dochter van de circusdirecteur. Hij haalt halsbrekende toeren uit als koorddanser en raakt als stalknecht verzeild in een kooi met een slapende leeuw. Door zijn onhandigheid wordt hij de grote slapstickattractie van de show.
De kleine zwerver hangt rond bij het circus waar de politie hem aanziet voor een zakkenroller. Ongewild wordt hij de hoofdact van de show. De circuseigenaar neemt hem aan als clown maar eigenlijk heeft hij alleen maar oog voor zijn dochter.
The Circus is een film met de bekende ingrediënten die Chaplins film zo succesvol en geliefd maakten: de zwerver met het gouden hart die tegen wil en dank op het verkeerde moment op de verkeerde plek terecht komt, maar eindigt met het meisje én het geluk aan zijn zijde.
Het kostte Chaplin – die in 1929 een ere-Oscar kreeg toegekend als multitalent op het gebied van acteren, scenarioschrijven en produceren – twee jaar om de film af te ronden; voor de koorddansscène alleen waren al tweehonderd takes nodig.
De productie werd geplaagd door tal van tegenslagen: de circustent brandde af, blikken film raakten verloren en Chaplins tweede echtgenote – van wie hij wilde scheiden – dreigde de film te confisqueren. Maar toch: bij de Oscar-uitreiking mocht Chaplin het speciale Honorary Award-beeldje meenemen.

6 mei: City Lights
drama, komedie, romantiek, stille film (VS 1931), 87 min Kijkwijzer: 6
“Komedie is tragedie in close-up” luidt een beroemde uitspraak van Charles Chaplin, die in City Lights zijn zwerversfiguurtje ogenschijnlijk hulpeloos door de wereld laat stommelen. Hij raakt verliefd op een blinde bloemenverkoopster, redt het vege lijf in een bokswedstrijd en laveert superieur tussen sentiment en slapstick.
In City Lights ontmoet The Little Tramp ontmoet een arme, blinde bloemenverkoopster en wordt onmiddellijk verliefd op haar. Zij ziet hem aan voor een miljonair. Omdat hij haar niet wil teleurstellen, houdt hij de schijn op en probeert geld in te zamelen voor haar operatie.
City Lights eindigt met een van de meest bekende slotscènes uit de filmgeschiedenis waarin het bloemenmeisje zich realiseert wie haar weldoener was. De film weet de kijker zo te beroeren en aan het lachen te maken dat de film in 1998 werd opgenomen in de Top-100 American Films van het American Film Institute.

13 mei: Modern Times
drama, komedie, stille film (VS 1936), 87 min. Kijkwijzer: 6
Chaplins komische aanklacht tegen de vervreemding die een kapitalistische samenleving teweegbrengt, leverde hem het verwijt op een communist te zijn. Wat de maker ten stelligste ontkende. Niets anders dan amusement had hem voor ogen gestaan geestige satire.
Chaplins iconische zwerverspersonage werkt aan de lopende band in een fabriek en doet niks anders dan schroeven dichtdraaien. Dit monotone werk maakt hem gek, waardoor hij in een gesticht belandt. Eenmaal uit de instelling ontslagen, belandt hij al snel in de gevangenis omdat hij ten onrechte wordt aangezien voor een communistische leider.
Modern Times wordt geprezen om zijn kritische kijk op productiviteit in de vroege twintigste eeuw en daarna. Maar velen zagen er ook een commentaar op de komst van de geluidsfilm in. De geluidseffecten geven het lawaai van machines weer, maar verder wordt de dramaturgie van de stille film gebruikt, zoals expressieve mimiek en geschreven tussenteksten.
Als in 1936 Modern Times van Charlie Chaplin in première gaat, staat de wereld op het punt van breken. Het is crisis, banken vallen om; tegelijkertijd raast de modernisering voort: in de wereld van staal, glas en beton worden efficiëntie en nuttigheid de maat der dingen.
Geen wonder dat de film uitgroeide tot het boegbeeld van kritiek op de geïndustrialiseerde samenleving, waarin vooral de kleine man aan de lopende band in de fabriek vermorzeld dreigt te raken tussen de altijd doordraaiende raderen. Dictators als Hitler en Mussolini verboden dan ook opvoering van de film: een stok tussen de spaken van de arbeidsproductiviteit was het laatste wat het zich op oorlog voorbereidende Duitsland en Italië konden gebruiken.
De scène waarin Chaplin met steeksleutel en al bekneld raakt in het raderwerk van de machines is klassiek geworden. De stille film – Chaplin had niet veel op met de komst van de talkies – werd voorzien van een door de regisseur zelf geschreven muzikale score, waarvan hij de uitvoering ook zelf dirigeerde.

20 mei: The Great Dictator
drama, komedie, oorlog (VS 1940), 125 min., Kijkwijzer: 12. Engels, Esperanto gesproken.
Chaplin-komedie met een mengeling van slapstick, satire en maatschappijkritiek. Chaplin speelt een arme Joodse kapper die wordt aangezien voor dictator Adenoid Hynkel, een naar Hitler gemodelleerde volksmenner. Een satire op nazi-Duitsland, uitgebracht na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Een Joodse kapper komt na twintig jaar thuis en treft zijn vervallen kapsalon aan besmeurd met haatdragende graffiti: het werk van een tiranniek regime onder leiding van xenofobe dictator Hynkel.
The Great Dictator is een visionaire satire die zijn stempel op de geschiedenis heeft gedrukt. Chaplin speelt zelf twee rollen in de film: die van een Joodse kapper en die van de dictator.
Dit is de eerste film waarin Chaplin spreekt. Alhoewel Chaplin al eind jaren 30 aan de film werkte, verscheen hij uiteindelijk pas in 1940. In eerste instantie werd de film in de VS niet goed ontvangen en sprak de toenmalige regering zelfs van een aanval op “een staatshoofd van een bevriend land”.

27 mei: Monsieur Verdoux
komedie, misdaad, crime (VS 1947), 124 min. Kijkwijzer: 9
Controversiële zwarte komedie van Chaplin over de zachtaardige, maar cynische Henri Verdoux die steeds met rijke vrouwen trouwt en ze vervolgens vermoordt. Met het geld dat hij eraan overhoudt, steunt hij zijn familie. Twee van de vrouwen zijn echter minder gewillig.
In Monsieur Verdoux onderhoudt een sluwe maar cynische man zijn familie door rijke vrouwen te trouwen en daarna te vermoorden voor hun fortuin. Het werk heeft echter zijn beroepsrisico’s.
Het was Orson Welles’ idee om een waargebeurd verhaal over de Franse moordenaar Henri-Désiré Landru met Chaplin in de hoofdrol te verfilmen. Maar Chaplin maakte de film liever zelf. Monsieur Verdoux werd zijn meest controversiële film. Een briljante, diepzwarte komedie over geld, huwelijk en moord.

3 juni: Limelight
drama, muziek, romantiek (VS 1952), 137 min. Kijkwijzer: 12
Calvero is een variétéartiest op zijn retour. Wanneer hij een jonge ballerina weet te weerhouden van zelfmoord lijkt voor beiden weer hoop te gloren. Chaplins melancholisch-humoristisch getoonzette terugblik op het leven van een clown is licht autobiografisch getint.
Limelight was de laatste film die Chaplin in Amerika maakte, in een tijd dat Joseph McCarthy’s communistenheksenjacht op zijn hoogtepunt was. Nadat hij geprotesteerd had tegen de uitzetting van de linkse componist Hans Eisler, werd ook Chaplin het werken in Hollywood steeds moeilijker gemaakt.
Chaplin speelt de ouder wordende clown Calvero, een artiest op zijn retour. Wanneer hij de jonge ballerina Thereza van een zelfmoordpoging weet te weerhouden, hervindt hij iets van zijn oude flair. Calvero brengt Thereza op de been en geeft haar zelfvertrouwen voor een grote carrière; zelf wil hij nog één keer schitteren voordat de ouderdom hem overvalt.
Limelight heeft autobiografische elementen. Chaplin had de film bedoeld als afscheidsfilm en blikte terug naar het begin van zijn carrière toen hij zijn eerste stappen zette als variétéartiest in de Londense Music Hall. De licht melancholische toon wordt onderbroken door komische intermezzi, waarvan een muzikaal optreden met collega Buster Keaton het hoogtepunt vormt.
Chaplin (1889-1977), multitalent pur sang, nam zowel regie, scenario, producentschap als de muziek voor zijn rekening. Voor de score ontving hij – pas in 1972, de film had niet eerder in de VS gedraaid – een Oscar.

10 juni: A King in New York
drama, komedie (VK 1957), 105 min. Kijkwijze: AL
Vijf jaar nadat hij tot persona non grata was verklaard wegens vermeende communistische sympathieën, waste Chaplin Amerika de oren. De naar New York gevluchte pacifistische koning Shadov groeit uit tot een nationale tv-persoonlijkheid.
Vijf jaar na Limelight (1952), zijn laatste in Hollywood gedraaide film, richtte Chaplin zijn pijlen op de anticommunistische hysterie die Amerika in de jaren vijftig in de greep hield. Hij was een van de eerste regisseurs die de paranoia van het McCarthy-tijdperk op de korrel nam.
Chaplin speelt de pacifistische koning Shadov van Estrovia. Omdat hij zich tegen het gebruik van kernwapens keert is de koning afgezet. Nu zoekt hij onderdak in Manhattan, waar een cynische tv-presentator hem onder de arm neemt. Shadov groeit uit tot een geliefde tv-persoonlijkheid, totdat hij ervan beschuldigd wordt een communist te zijn.
Een politieke komedie, gemaakt door de koning van de bitterzoete slapstick? Dat viel niet goed in de VS, waar de openbare aanklager Chaplin eerder de toegang tot het land had ontzegd wegens zijn steun aan de naar Hollywood gevluchte componist Hans Eisler. De film mocht zestien (!) jaar lang niet vertoond worden in de Amerikaanse bioscopen.
A King in New York is een aanklacht tegen de bekrompenheid van fifties Amerika, verluchtigd met typische Chaplin-grappen. Ooit op de knop van een brandblusser in de lift gedrukt? De 68-jarige Chaplin laat zien wat er dan gebeurt…